تاریخچه پرورش بوقلمون
بوقلمون گونه ای خاص از پرندگان است که جثه نسبتا بزرگی را دارا است . بوقلمون یکی از بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین پرندگان خانگی است که به گفته دانشمندان در ابتدا به وسیله بومیان آمریکای شمالی اهلی شده است
این پرنده بزرگ و پر سر و صدا بعد از کشف مکزیک، به اروپا انتقال یافت و از آنجا در دروان شاه عباس، توسط تعدادی از تاجران ارامنه که به ایتالیا رفته بودند به ایران آمد و به عنوان یکی از غذاهای شاهانه مورد استقبال قرار گرفت
نگهداری سنتی بوقلمون در نواحی خراسان گیلان و مارندران آذربایجان غربی، شرقی مرکزی ، فارس ، اصفهان و کرمان متداول است .
تیپ ظاهری
سر :
سر لخت یا بدون پر با رنگی متمایل به آبی حاوی گره های متراکم گوشتی قرمز است .
چشمها :
در بوقلمونها عنبیه قرمز مایل به قهوهای و مردمک سیاه زنگ است چشمها دادای سه پلک داخلی و خارجی هستند
منقار :
سخت و شاخی بوده و دو منفذ تنفسی پرنده به صورت افقی در انتها و بالای آن قرار دارند .
گردن :
نسبتا طویل و کمی به پشت خمیده است در زیر منقار یک پرده گوشتی شبیه غبغب وجود داردکه تا نیمه گردن ادامه دارد .
سینه :
ابعاد سینه در انواع بوقلمونها متفاوت است در ناحیه سینه جنس نر در سن ۸تا۹ ماهگی موهای زبر سیاه رنگی روییده است .
پشت :
طویل و از امتداد شانه ها به طرف دم کمی محدب می باشد .
دم :
دم طویل کمی افتاده و جمع شده به نظر می آید .
ساق پا :
ساق پا بلند قوی بدون پر است رنگ آن از قرمز تا ارغوانی سیاه کم رنگ خاکستری نقره ای یا سفید کرمی می باشد.
با فواید گوشت بوقلمون یشتر آشنا شوید
تغذیه بوقلمون ها
اصول کلی تغذیه بوقلمونها مشابه تغذیه مرغان بوده تفاوتهای اصلی به سطوح پروتئین مورد نیاز و اهمیت ویتامینهای بیوتین و پیریدوکسین در جیره بوقلمون مربوط می باشد .
تغذیه جوجه بوقلمونها : جوجه بوقلمونها (poults ) را باید سریعا پس از سر از تخم درآوردن به اب و غذا رساند . وقتی تغذیه و اب دادن تاخیری 36 ساعته داشته باشد،جوجه بوقلمونها به سختی غذاخوردن را یاد میگیرند و شاید تغذیه اجباری برای شروع به غذا خوردن انها نیاز باشد به غذایی که جوجه بوقلمونها در ابتدا مصرف مینماید،جیره استار تر گویند . پروتئین این جیره باید در حدود 28% باشد . جیره استار تر را جیره آغازگر یا شروع کننده نیز میگویند که تنها تا سن یک هفتگی استفاده میشود . این جیره حاوی بیشترین سطوح انتی بیوتیک ها،ویتامین ها،اسیدهای امینه و انرژی میباشد . جیره شروع کننده بخصوص در زمانی که جوجه بوقلمون تحت شرایط استرس قرار دارد بسیار مورد نیاز است . از سن 4 تا 8 هفتگی،درصد پروتئین جیره 26% و سطح انرژی باید بالاتر باشد .
تغذیه بوقلمون های درحال رشد : بوقلمون های درحال رشد را میتوان بر روی مرتع یا در محوطه بسته تغذیه نمود . سن در حال رشد برای بوقلمون ها 8 تا 10 هفتگی میباشد . تغذیه در محوطه بسته باعث رشد سریعتر حیوان میشود . معهذا تغذیه بر روی مرتع نیز سبب ذخیره بیش از 10% غذا ذخیره و کاهش هدر رفتن غذا میشود . یک مرتع خوب حاوی علوفه یا محصولات غله ای و دانه ای است . تعداد گله بوقلمون که در مرتع پرورش داده میشوند بین 100 تا 250 بوقلمون در هر ایکر ( واحد سطح معادل 4047 مترمربع ) میباشد . بوقلمونهای درحال رشد را باید براساس جنس جدا نمود زیرا بوقلمونهای نر نسبت به ماده،به پروتئین بیشتری بناز دارد . بوقلمونها عموما وقتیکه جیره های کامل مصرف مینمایند ضریب تبدیل غذایی بهتری دارند . تغذیه جیره پلت شده بهترین نتایج رادربردارد . هرچه سن بوقلمون بالاتر میرود ،سطح انرژی جیره افزایش و سطح پروتئین کاهش میابد . اب و هوای گرم سبب افزایش مصرف اب میشود همچنین مصرف اب در بوقلمونها در اب هوای معتدل ( 20 تا 25 درجه سانتی گراد ) در سن یک هفتگی در نر و ماده به ترتیب به ازای هر 1000 راس در هر روز 55 لیتر و تا سن 17 هفتگی در نر و ماده به ترتیب 3/994 لیتر و 680 لیتر میباشد . جیره بوقلمونهای نر در سن 8 تا 12 هفتگی و ماده 8 تا 11 هفتگی حاوی 22% پروتئین ،جیره نر 12 تا 16 هفتگی و ماده 11 تا 14 هفتگی حاوی 19%پروتئین،جیره نر 16 تا 20 هفتگی و ماده 14 تا 17 هفتگی حاوی 5/16% پروتئین و جیره نر 20 تا 24 هفتگی و ماده 17 تا 20 هفتگی باید حاوی 14% پروتئین باشد . بوقلمونهای نر در حدود 24 هفتگی و بوقلمونهای ماده در حدود 20 هفتگی سن از خود به بازار عرضه میشوند .
تغذیه بوقلمونهای اصلاح نژادی : بوقلمونها باید درسن 16هفتگی برای گله داشتی انتخاب شوند . جیره نگهداری حاوی 12% پروتئین و سطح انرژی متوسط می باشد و این جیره را بوقلمون ماده از سن 16 تا 30 هفتگی و بوقلمون نر از سن 16 تا 26 هفتگی مصرف مینماید .جیره گله داشتی برای اصلاح نژاد حاوی 14% پروتئین میباشد (12% جیره نگهداری و 14% جیره جفت گیری برای اصلاح نژاد). نرهای گله اصلاح نژادی باید از سن 26 هفتگی مصرف جیره جفت گیری برای اصلاح نژاد خود را شروع نماید جهت کنترل وزن در گله بهتر است نرها با جیره محدود تغذیه شوند،ولی ماده های گله به طور عادی تغذیه می شوند .
مهم ترین نکات در پرورش بوقلمون
۱-مهمترین کلید موفقیت در پرورش بوقلمون، تأمین دمای ۳۸ درجه سانتیگراد در سطح جوجه در هفته اول میباشد که در صورت عدم تأمین این دما مشکلاتی همچون عفونت کیسه زرده یا عفونت بند ناف بروز کرده که میتواند منجر به تلفات بالا گردد.
۲-پس از هفته نخست میتوانید به مرور هر هفته ۲ درجه از دمای سالن بکاهید.
۳-استفاده از منابع حرارتی همچون بخاریهای گازی یا نفتی در داخل سالن موجب کاهش میزان اکسیژن سالن میشود که خود میتواند مشکلات خطرناکی را ایجاد نماید. بهترین منبع حرارتی پیشنهادی استفاده از بخاریهای برقی است که میتوانند همچون یک مادر مصنوعی مورد استفاده قرار بگیرند.
۴-تجمع جوجه ها در گوشه ها و انباشته شدن آنها بر روی هم یا بدلیل پایین بودن دمای سالن است یا بدلیل وجود کوران در سطح جوجه ها. برای جلوگیری از این کوران و نیز از تجمع جوجه ها در گوشه ها میتوانید جوجه ها را بوسیله رولهای مقوایی در یک حلقه نگهداری کنید تا ضمن جلوگیری از پراکنده شدن آنها و دور شدنشان از منبع گرمایی و آب و دان، از کوران هوا نیز حفظشان کنید.
۵-زمانیکه دمای سالن مناسب است، جوجه ها بطور یکنواختی در سالن پخش هستند و آب و دان مصرف میکنند.
۶-توجه کنید که فعالیت عادی جوجه ها نشان از سلامت آنها دارد و هر گونه رفتار غیر عادی را باید علت یابی نمود.
۷-بستر جوجه ها باید از پوشال تمیز و خشک به ضخامت ۱۰ سانتیمتر تشکیل شده باشد. در غیر اینصورت به مرور مشکلات لنگش در گله ظاهر میگردد. پوشال ضمن نرم بودن میتواند رطوبت حاصل از مدفوع پرنده را نیز بخوبی جذب کند. همچنین پوشال عایق خوبی برای جلوگیری از رسیدن سرمای کف سالن به جوجه است.
۸-استفاده از خاک اره بدلیل مصرف آن توسط جوجه ها و انباشتگی در سنگدان و نهایتاً تلف شدن جوجه ها، توصیه نمیگردد.
۹-استفاده از رولهای مقوایی یا روزنامه بدلیل اینکه قدرت جذب پایینی دارند و نیز عایق خوبی نیستند و همچنین بستر نرمی برای بوقلمون ایجاد نمیکنند به هیج وجه توصیه نمیگردد؛ اما میتوان از آنها برای جلوگیری از ریختن پوشال در آبخوریها یا دانخوریها در هفته نخست استفاده کرد. برای اینکار میتوان بر روی پوشالها و زیر آبخوریها و دانخوریها این رولهای مقوایی را قرار داد.
۱۰-بدلیل عدم دسترسی به دان بوقلمون در استان، به ناچار میتوانید از پیش دان مرغی استفاده نمایید؛ اما به یاد داشته باشید که این دان چون تأمین کننده نیازهای بوقلمون نیست، به تدریج باعث بروز مشکلاتی خواهد شد که میتوان با اضافه کردن مولتی ویتامین+اسید آمینه به آب آشامیدنی آنها (یک سی سی در یک لیتر آب) تا حدی از بروز این مشکلات جلوگیری نمود. امید است در آینده نزدیک تسهیلاتی جهت دسترسی آسانتر به دان ویژه بوقلمون توسط این مجتمع فراهم گردد.
۱۱-استفاده از دان تازه موجب افزایش وزنگیری گله میگردد و بالعکس استفاده از دان کهنه میتواند بدلیل امکان وجود کپکزدگی موجب تلفات شدید و ناگهانی گردد.
۱۲-دانخوریها را هر روز یکبار تمیز کنید و نقدر دددددددآنقدر دان بریزید که ۱۲ ساعته تمام شود.
۱۳-آبخوریها را هر روز یکبار بشویید و دستکم دوبار در روز آبشان را تعویض نمایید. آب مورد استفاده بوقلمون باید مانند آب آشامیدنی انسانها تمیز و سالم باشد.
۱۴-در روزهای نخست جوجه ریزی (معمولاً پس از حدود ۴-۵ روزگی)، بویژه هنگامیکه از دان مرغی استفاده میگردد، علایم همنوع خواری بصورت نوک زدن به همدیگر و زخمی کردن همدیگر شروع میشود. برای رفع این مسأله استفاده از مکملهای معدنی یا ویتامینها و نیز کم کردن شدت نور سالن، میتواند کمک کننده باشند.
۱۵-از تجویز خودسرانه داروها جداً خودداری کنید. استفاده خودسرانه از داروها، بویژه داروهای ضد میکروبی باعث قویتر شدن میکروبها و ضعیفتر شدن گله میگردد. ضمن آنکه ضررهای مالی زیادی بدنبال خواهد داشت و معمولاً نتایج درمانی نیز ندارد.
۱۶-واکسنهای مورد نیاز و معمول بوقلمون شامل نیوکاسل، آنفلوانزا و آبله میباشد که برای اطلاعات بیشتر و دریافت برنامه مدون واکسیناسیون میتوانید از دامپزشک خود بخواهید تا با دامپزشکان مجتمع تینا مشاوره نماید. در نظر داشته باشید که با توجه به شرایطی همچون روش پرورش، فصل پرورش و از همه مهمتر بیماریهای شایع آن منطقه، برنامه واکسیناسیون میتواند تغییر نماید و اساساً برنامه واکسیناسیون با توجه به شرایط تدوین میگردد.
۱۷-حفظ بهداشت و قرنطینه یکی از مهمترین سدها علیه بروز بیماریهاست. اختصاص لباس و چکمه جداگانه برای ورود به سالنها، عدم ورود افراد متفرقه به داخل سالن، عدم وجود پرندگان محلی یا وحشی در محل، ضد عفونی کردن چکمه ها پیش از ورود به سالن و شستن روزانه آبخوریها از این قبیل راهکارهای قرنطینه ای میباشند.
۱۸-هوای محل نگهداری بوقلمونها باید آنقدر تمیز باشد که بتوانید در آن هوا براحتی ورزش نمایید.
۱۹-دوماهه نخست زندگی بوقلمون از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است و به مرور از این
حساسیتها کم میشود؛ اما باید به یاد داشته باشید که بهترین عملکرد همیشه با بهترین مدیریت بدست می آید و در صورت عدم رعایت اصول بهداشتی و پرورشی، هیچ دامداری موفق نخواهد شد.
۲۰- اولا تولید تخم در بوقلمون کم می باشددوما پرورش جوجه بوقلمون بدلیل تنبلی و کند ذهنی در روز های اول مشکل تر از مرغ می باشد .سوما هچ شدن تخم نطفه دار بوقلمون کم می باشد رابعا خوراک این پرنده خیلی بیشتر از سایر پرندگان پرورشی دیگر می باشد.
۲۱-مواردی که در جمع آوری تخم های نطفه دار باید رعایت کرد: کلا تمامی مسائل در همه پرندگان باید عینا رعایت شود یعنی از قرار دادن تخم های خیلی درشت یا خیلی ریز ، تاریخ طولانی و .. برای جوجه کشی خودداری نمود .
۲۲-بعد از قرار دادن تخم ها به درون دستگاه جوجه کشی دمای آن در هفته اول ۸/۳۸ درجه در هفته دوم ۵/۳۸ در هفته سوم ۳۸ ،در هفته چهارم ۵/۳۷ درجه سانتی گراد و در سه روز آخر ۳۷ درجه در نظر گرفته می شود و رطوبت در زمان ستر بطور نسبی ۶۰ درصد و در زمان هچر ۷۰ درصد می باشد . به این نکته توجه داشته باشید که تخم های خراب را طی مرحله جوجه کشی از دستگاه خارج کنید تا از تولید گازهای مضر و آلودگی جلوگیری شود این عمل باعث می شود در زمان هچ اکسیژن بهتر به تخم ها برسد.
۲۳- کاملا صبر کنید تا جوجه های به دنیا آمده خشک شوند و بعد به سالن نگهداری جوجه ها منتقل شوند حرارت در زیر مادر مصنوعی ۳۵ تا ۳۶ درجه سانتی گراد در هقفته اول ،در هفته دوم ۳۲ درجه ، در هفته سوم ۲۹ درجه، و هفته چهارم و پنجم به ترتیب ۲۶ و ۲۴ درجه سانتی گراد می باشد.
۲۴-جوجه بوقلمون ها در زمان رشد احتیاج به تهویه خوب جای تمیز و رطوبت کافی دارند و دقت داشته باشید دانخوری و آب خوری ها به سهولت در اختیار پرنده قرار داده شود.
منبع : برنامه آموزش پرورش بوقلمون 
