در یکی دیگر از سلسله مقالات آموزشی که در این وبلاگ در مورد آموزش دامپروری ارائه می دهیم قصد داریم که در خصوص یک موضوع مهم که برای مدیریت تولید مثل گله می تواند بسیار مفید واقع شود به نام اثر قوچ مطالبی را ارائه دهیم . در ادامه برای آشنایی هر چه بیشتر با این موضوع کاربردی و مهم مطالعه این مطلب را به شما دامداران گرامی توصیه می کنم . امیدوارم که از این روش استفاده کرده و هرچه زودتر نتیجه بگیرید .
مقاله مورد پسند : آشنایی با علائم بیماری گاو ها
اگر بدنبال نرخ آبستنی و بره زایی بیشتر هستید، در هر مقطعی از سال که میخواهید قوچ ها یا نربزها را وارد گله نمایید، بهتر است اینکار ، ناگهانی انجام شود. لفظ "ناگهانی" بدین معنی است که ماده ها از حداقل یک ماه قبل نباید هیچ مواجهه ای با نرها داشته باشند؛
یعنی نه آن ها را ببینند، نه صدایشان را بشنوند و به ویژه بوی نرها را نباید استشمام کنند که مورد آخر (بو) از همه مهمتر است. برای این منظور باید نرها حداقل در فاصله 200 متری از ماده ها در جهت باد نگهداری شوند. بعبارتی باد نباید بوی نرها را به ماده ها برساند. سپس در روز قوچ اندازی یا کل اندازی، نرها باید بطور ناگهانی وارد گله شوند . این کار باعث تحریک شدید میش ها شده و به تنهایی می تواند موجب همزمانسازی فحلی ماده ها تا بیش از 60 % در داخل فصل و افزایش دوقلوزایی شود و در خارج از فصل هرچند به تنهایی اثربخش نیست، اما باعث نتیجه بهتر هورمون تراپی یا روش های دیگر القاء فحلی خواهد شد. به این اثر مثبت ورود ناگهانی نرها به گله "اثر قوچ" یا "اثر نربز" و بطور کلی "اثر نر" می گویند.
در مورد متوسط وزن گوسفندان چه می دانید ؟ با کلیک کردن می توانید این مطلب را مطالعه نموده و اطلاعات مفیدی را بدست آورید .
علت اثر نر چیست؟
دلیل اصلی آن وجود مواد شیمیایی خاص در ترشحات بدن قوچ یا نربز است که اصطلاحاً به آن فرومون گفته می شود. این مواد از طریق سیستم بویایی میش یا ماده بز روی مغز آن ها اثر گذاشته و باعث افزایش ترشح هورمون های گنادوترپین در آن ها و در نتیجه فحلی تقریباً همزمانشان می شود. همچنین مشاهده نر و شنیدن صدای نر نیز باعث تحریک بیشتر ماده ها می شود.
چرا اثر نر باید ناگهانی باشد؟
تصور کنید که همیشه در محیطی کار می کنید که بوی سیر فضا را پر کرده است. گیرنده های مخاط بینی شما حساسیت خود را به بوی سیر از دست داده و دیگر متوجه آن نخواهید شد. اما اگر شخص تازه واردی به آن محل وارد شود، بلافاصله آن بو را حس خواهد کرد. در خصوص علائم شنیداری و دیداری نیز به همین صورت است و در صورت مواجهه دائم، حساسیت گیرنده های بدن به آن ها کم خواهد شد. اثر نر نیز دقیقاً همین گونه عمل می کند. میش و ماده بزی که دائماً با نر باشند، حساسیت خود را به فرومون نر از دست میدهند و این ماده شیمیایی دیگر تاثیر شگرف خود را بر محور مغز و دستگاه تولیدمثل ماده نخواهد داشت. اما وقتی نر و ماده مدتی از هم دور باشند (حداقل یک ماه) گیرنده های مخاط بینی ماده به شدت به فرومون نر حساس شده و به محض مواجهه با آن، سیستم مغزی (هیپوتالاموس-هیپوفیز) و متعاقب آن تخمدان میش یا ماده بز تحریک خواهد شد و تعداد زیادی از ماده های گله رفتار فحلی نشان خواهد داد. لذا از این مزیت طبیعی (اثر نر) هیچ گاه نباید چشم پوشی کرد. چرا که بدون صرف هزینه برای هورمون یا تغذیه میش ها و ماده بزها موجب افزایش نرخ آبستنی و دوقلوزایی در گله می شود و بعبارتی کم خرج ترین ابزار مدیریتی برای بهبود بازده تولیدمثل است که متاسفانه در گله های گوسفند و بز ایران جدی گرفته نشده و از این موهبت رایگان بهره گرفته نمی شود. متاسفانه در اکثر گله ها، یا نرها در تمام طول سال داخل ماده ها هستند یا اگر در بخشی از سال جدا نگه داشته میشوند، در آغلهای مجاور ماده ها هستند و لذا ماده ها به بو، صدا و تصویر آن ها عادت کرده و در صورت اختلاط، اثر مفید نر بروز پیدا نخواهد .
